La alabanza a Tārā con veintiún versos de homenaje

༄༅། །སྒྲོལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གིས་བསྟོད་པ་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པ།

La alabanza a Tārā con veintiún versos de homenaje y los excelentes beneficios de recitar la alabanza

de las palabras del Buda

 

རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཏཱ་རཱ་ན་མ་སྐཱ་ར་ཨཻ་ཀ་བིཾ་ཤ་ཏི་སྟྲོ་ཏ་གུ་ཎ་ཧི་ཏ་ས་ཧི་ཏ།

En la lengua de la India: Namas-tāraika-viṃśati-stotra-guṇa-hita-sahita

བོད་སྐད་དུ། སྒྲོལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གིས་བསྟོད་པ་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པ།

En tibetano: Drolma la chak tsal nyishu tsa chik gi töpa penyön dang chepa (sgrol ma la phyag 'tshal nyi shu rtsa gcig gis bstod pa phan yon dang bcas pa).

En español: La alabanza a Tārā con veintiún versos de homenaje y los excelentes beneficios de recitar la alabanza.

 

ཨོཾ་རྗེ་བཙུན་མ་འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

om jetsünma pakma drolma la chaktsal lo

Oṃ. ¡Homenaje a la noble dama Tārā!

 

ཕྱག་འཚལ་ཏཱ་རེ་མྱུར་མ་དཔའ་མོ། །

chaktsal tare ñurma pamo

Homenaje a Tārā, veloz y valiente,

ཏུཏྟཱ་ར་ཡིས་འཇིགས་པ་སེལ་མ། །

tuttara yi jikpa selma

homenaje a Tuttārā, que ahuyenta el miedo,

ཏུ་རེས་དོན་ཀུན་སྦྱིན་པས་སྒྲོལ་མ། །

ture dön kün jinpe drolma

homenaje a Turā, que satisface todas las necesidades,

སྭཱ་ཧཱའི་ཡི་གེ་ཁྱོད་ལ་འདུད་དོ། །

sa he yige khyö la dü do

¡Con svāhā te rendimos honores y alabanzas!¹

 

ཕྱག་འཚལ་སྒྲོལ་མ་མྱུར་མ་དཔའ་མོ། །

chaktsal drolma ñurma pamo

Homenaje a Tārā, veloz y valiente,

སྤྱན་ནི་སྐད་ཅིག་གློག་དང་འདྲ་མ། །

chen ni kechik lok dang dra ma

cuya mirada destella como relámpagos;

འཇིག་རྟེན་གསུམ་མགོན་ཆུ་སྐྱེས་ཞལ་གྱི། །

jikten sum gön chukye zhal gyi

nacida en el corazón de un loto en flor

གེ་སར་བྱེ་བ་ལས་ནི་བྱུང་མ། །

gesar chewa le ni chung ma

que surgió de las lágrimas del Señor de los Tres Mundos. (1)

 

ཕྱག་འཚལ་སྟོན་ཀའི་ཟླ་བ་ཀུན་ཏུ། །

chaktsal tönke dawa küntu

Homenaje a ti, cuyo rostro es

གང་བ་བརྒྱ་ནི་བརྩེགས་པའི་ཞལ་མ། །

gangwa gya ni tsekpe zhal ma

cien lunas llenas de otoño,

སྐར་མ་སྟོང་ཕྲག་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱི། །

karma tongtrak tsokpa nam kyi

sonriente y resplandeciente,

རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་འོད་རབ་འབར་མ། །

rabtu chewe ö rab bar ma

como una constelación de mil estrellas en llamas. (2)

 

ཕྱག་འཚལ་སེར་སྔོ་ཆུ་ནས་སྐྱེས་ཀྱི། །

chaktsal ser ngo chu ne kye kyi

Homenaje, dama dorada, tu mano de loto

པདྨས་ཕྱག་ནི་རྣམ་པར་བརྒྱན་མ། །

peme chak ni nampar gyen ma

está adornada con una flor azul nacida del agua.

སྦྱིན་པ་བརྩོན་འགྲུས་དཀའ་ཐུབ་ཞི་བ། །

jinpa tsöndrü katub zhiwa

Tú encarnas la generosidad, la diligencia, la fortaleza,

བཟོད་པ་བསམ་གཏན་སྤྱོད་ཡུལ་ཉིད་མ། །

zöpa samten chöyul ñi ma

la serenidad, la paciencia y la meditación. (3)

 

ཕྱག་འཚལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཙུག་ཏོར། །

chaktsal dezhin shekpe tsuktor

Homenaje a ti, cuyas victorias son infinitas,

མཐའ་ཡས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་སྤྱོད་མ། །

taye nampar gyalwa chö ma

joya de la corona del gran Tathāgata.

མ་ལུས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པའི། །

malü parol chinpa tobpe

Estás bien atendida por los herederos de los vencedores,

རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བསྟེན་མ། །

gyalwe se kyi shintu ten ma

aquellos que han logrado todas las perfecciones. (4)

 

ཕྱག་འཚལ་ཏུཏྟཱ་ར་ཧཱུྂ་ཡི་གེ །

chaktsal tuttara hung yige

Homenaje a ti, que con tuttāra y hūṃ

འདོད་དང་ཕྱོགས་དང་ནམ་མཁའ་གང་མ། །

dö dang chok dang namkha gang ma

colmas los reinos del deseo hasta los confines del espacio.

འཇིག་རྟེན་བདུན་པོ་ཞབས་ཀྱིས་མནན་ཏེ། །

jikten dünpo zhab kyi nen te

Pisoteas los siete mundos,

ལུས་པ་མེད་པར་འགུགས་པར་ནུས་མ། །

lüpa mepar gukpar nü ma

y tienes el poder de convocarlos a todos. (5)

 

ཕྱག་འཚལ་བརྒྱ་བྱིན་མེ་ལྷ་ཚངས་པ། །

chaktsal gyajin melha tsangpa

Homenaje a ti, alabada por Indra,

རླུང་ལྷ་སྣ་ཚོགས་དབང་ཕྱུག་མཆོད་མ། །

lunglha natsok wangchuk chö ma

Agni, Brahmā, Maruts² y Śiva.

འབྱུང་པོ་རོ་ལངས་དྲི་ཟ་རྣམས་དང་། །

jungpo rolang driza nam dang

Todas las huestes de bhūtas, vetālas,

གནོད་སྦྱིན་ཚོགས་ཀྱིས་མདུན་ནས་བསྟོད་མ། །

nöjin tsok kyi dün ne tö ma

gandharvas y yakṣas te rinden homenaje. (6)

 

ཕྱག་འཚལ་ཏྲཊ་ཅེས་བྱ་དང་ཕཊ་ཀྱིས། །

chaktsal tre cheja dang pe kyi

Homenaje a ti, que con traṭ y phaṭ

ཕ་རོལ་འཕྲུལ་འཁོར་རབ་ཏུ་འཇོམས་མ། །

parol trulkhor rabtu jom ma

haces polvo los yantras³ de los enemigos.

གཡས་བསྐུམ་གཡོན་བརྐྱང་ཞབས་ཀྱིས་མནན་ཏེ། །

ye kum yön kyang zhab kyi nen te

Con la pierna derecha doblada y la izquierda extendida,

མེ་འབར་འཁྲུག་པ་ཤིན་ཏུ་འབར་མ། །

mebar trukpa shintu bar ma

brillas entre las llamas arrasadoras. (7)

 

ཕྱག་འཚལ་ཏུ་རེ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོས། །

chaktsal ture jikpa chenpö

Homenaje a Ture, la dama temible,

བདུད་ཀྱི་དཔའ་བོ་རྣམ་པར་འཇོམས་མ། །

dü kyi pawo nampar jom ma

destructora de los demonios más poderosos.

ཆུ་སྐྱེས་ཞལ་ནི་ཁྲོ་གཉེར་ལྡན་མཛད། །

chukye zhal ni troñer den dze

Con cara de loto y ceño fruncido,

དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་གསོད་མ། །

drawo tamche malü sö ma

eres la exterminadora de todos y cada uno de los enemigos. (8)

 

ཕྱག་འཚལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཚོན་ཕྱག་རྒྱའི། །

chaktsal könchok sum tsön chakgye

Homenaje a ti, cuyos dedos adornan

སོར་མོས་ཐུགས་ཀར་རྣམ་པར་བརྒྱན་མ། །

sormö tukkar nampar gyen ma

tu corazón y muestran el mudrā de las Tres Joyas.

མ་ལུས་ཕྱོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བརྒྱན་པའི། །

malü chok kyi khorlö gyenpe

Te adornan ruedas en todas direcciones

རང་གི་འོད་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས་འཁྲུག་མ། །

rang gi ö kyi tsok nam truk ma

con un deslumbrante resplandor que todo lo inunda.⁴ (9)

 

ཕྱག་འཚལ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་བརྗིད་པའི། །

chaktsal rabtu gawa jipe

Homenaje a ti, alegría suprema,

དབུ་རྒྱན་འོད་ཀྱི་ཕྲེང་བ་སྤེལ་མ། །

ugyen ö kyi trengwa pelma

tu esplendorosa corona propagando guirnaldas de luz.

བཞད་པ་རབ་བཞད་ཏུཏྟཱ་ར་ཡིས། །

zhepa rab zhe tuttara yi

Sonriendo y riendo, con tuttāre

བདུད་དང་འཇིག་རྟེན་དབང་དུ་མཛད་མ། །

dü dang jikten wang du dze ma

controlas a los demonios y a los mundos. (10)

 

ཕྱག་འཚལ་ས་གཞི་སྐྱོང་བའི་ཚོགས་རྣམས། །

chaktsal sa zhi kyongwe tsok nam

Homenaje a ti, que puedes convocar

ཐམས་ཅད་འགུགས་པར་ནུས་པ་ཉིད་མ། །

tamche gukpar nüpa ñi ma

las huestes de los guardianes terrenales.

ཁྲོ་གཉེར་གཡོ་བའི་ཡི་གེ་ཧཱུྂ་གིས། །

troñer yowe yige hung gi

Tu ceño se estremece, y la sílaba hūṃ

ཕོངས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྒྲོལ་མ། །

pongpa tamche nampar drolma

nos libra a todos de cualquier desgracia. (11)

 

ཕྱག་འཚལ་ཟླ་བའི་དུམ་བུའི་དབུ་རྒྱན། །

chaktsal dawe dumbü ugyen

Homenaje a ti, brillantemente adornada

བརྒྱན་པ་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་འབར་མ། །

gyenpa tamche shintu bar ma

con una luna creciente como corona⁵,

རལ་པའི་ཁྲོད་ན་འོད་དཔག་མེད་ལས། །

ralpe trö na öpakme le

agracia tus cabellos Amitābha,

རྟག་པར་ཤིན་ཏུ་འོད་རབ་མཛད་མ། །

takpar shintu ö rab dze ma

cuyos destellantes rayos irradian eternamente. (12)

 

ཕྱག་འཚལ་བསྐལ་པ་ཐ་མའི་མེ་ལྟར། །

chaktsal kalpa tame me tar

Homenaje a ti, sentada en un halo

འབར་བའི་ཕྲེང་བའི་དབུས་ན་གནས་མ། །

barwe trengwe ü na ne ma

que arde con llamas apocalípticas.

གཡས་བརྐྱང་གཡོན་བསྐུམ་ཀུན་ནས་བསྐོར་དགའི། །

ye kyang yön kum künne kor ge

Tu pierna derecha estirada y la izquierda doblada,

དགྲ་ཡི་དཔུང་ནི་རྣམ་པར་འཇོམས་མ། །

dra yi pung ni nampar jom ma

inmersa en la alegría, aplastas legiones de enemigos. (13)

 

ཕྱག་འཚལ་ས་གཞིའི་ངོས་ལ་ཕྱག་གི །

chaktsal sa zhi ngö la chak gi

Homenaje a ti, que la faz de la tierra

མཐིལ་གྱིས་བསྣུན་ཅིང་ཞབས་ཀྱིས་བརྡུང་མ། །

til gyi nün ching zhab kyi dung ma

golpeas con las palmas y pisoteas con los pies;

ཁྲོ་གཉེར་ཅན་མཛད་ཡི་གེ་ཧཱུྂ་གིས། །

troñer chen dze yige hung gi

tu ceño fruncido, con hūṃ haces pedazos

རིམ་པ་བདུན་པོ་རྣམས་ནི་འགེམས་མ། །

rimpa dünpo nam ni gem ma

los siete inframundos hasta convertirlos en polvo. (14)

 

ཕྱག་འཚལ་བདེ་མ་དགེ་མ་ཞི་མ། །

chaktsal de ma ge ma zhi ma

Homenaje a ti, dichosa, elegante y serena,

མྱ་ངན་འདས་ཞི་སྤྱོད་ཡུལ་ཉིད་མ། །

ña ngen de zhi chöyul ñi ma

cuyo reino es la paz del nirvāṇa.

སྭཱ་ཧཱ་ཨོཾ་དང་ཡང་དག་ལྡན་པས། །

soha om dang yangdak denpe

Con oṃ y svāhā en perfecta unión,

སྡིག་པ་ཆེན་པོ་འཇོམས་པ་ཉིད་མ། །

dikpa chenpo jompa ñi ma

haces desaparecer cualquier mal terrible. (15)

 

ཕྱག་འཚལ་ཀུན་ནས་བསྐོར་རབ་དགའ་བའི། །

chaktsal künne kor rabga be

Homenaje a ti, que, inmersa en el éxtasis,

དགྲ་ཡི་ལུས་ནི་རབ་ཏུ་འགེམས་མ། །

dra yi lü ni rabtu gem ma

destrozas los cuerpos de todos tus enemigos.

ཡི་གེ་བཅུ་པའི་ངག་ནི་བཀོད་པའི། །

yige chupe ngak ni köpe

Te manifiestas a partir de la sílaba de sabiduría hūṃ⁶,

རིག་པ་ཧཱུྂ་ལས་སྒྲོལ་མ་ཉིད་མ། །

rigpa hung le drolma ñi ma

y muestras las diez sílabas de tu mantra. (16)

 

ཕྱག་འཚལ་ཏུ་རེའི་ཞབས་ནི་བརྡབས་པས། །

chaktsal ture zhab ni dabpe

Homenaje a Ture, tus pies pisando fuerte,

ཧཱུྂ་གི་རྣམ་པའི་ས་བོན་ཉིད་མ། །

hung gi nampe sabön ñi ma

moldeada a partir de la semilla de la sílaba hūṃ.

རི་རབ་མནྡ་ར་དང་འབིགས་བྱེད། །

rirab mendara dang bikje

Las montañas Meru, Mandara y Vindhya,

འཇིག་རྟེན་གསུམ་རྣམས་གཡོ་བ་ཉིད་མ། །

jikten sum nam yowa ñi ma

y los tres mundos, haces que tiemblen. (17)

 

ཕྱག་འཚལ་ལྷ་ཡི་མཚོ་ཡི་རྣམ་པའི། །

chaktsal lha yi tso yi nampe

Homenaje a ti, que sostienes en tu mano

རི་དྭགས་རྟགས་ཅན་ཕྱག་ན་བསྣམས་མ། །

ridak takchen chak na nam ma

una luna de ciervo como un lago divino.

ཏཱ་ར་གཉིས་བརྗོད་ཕཊ་ཀྱི་ཡི་གེས། །

tara ñi jö pe kyi yige

Con tāra dos veces y luego con phaṭ,

དུག་རྣམས་མ་ལུས་པར་ནི་སེལ་མ། །

duk nam malüpar ni selma

purgas por completo todos los venenos. (18)

 

ཕྱག་འཚལ་ལྷ་ཡི་ཚོགས་རྣམས་རྒྱལ་པོ། །

chaktsal lha yi tsok nam gyalpo

Homenaje a ti, a quien sirven los reyes

ལྷ་དང་མིའམ་ཅི་ཡིས་བསྟེན་མ། །

lha dang mi'amchi yi ten ma

de huestes divinas, y de dioses y kiṃnaras.⁷

ཀུན་ནས་གོ་ཆ་དགའ་བ་བརྗིད་ཀྱིས། །

künne gocha gawa ji kyi

Ataviada con una armadura de alegría y esplendor,

རྩོད་དང་རྨི་ལམ་ངན་པ་སེལ་མ། །

tsö dang milam ngenpa selma

ahuyentas las pesadillas y mitigas las luchas. (19)

 

ཕྱག་འཚལ་ཉི་མ་ཟླ་བ་རྒྱས་པའི། །

chaktsal ñima dawa gyepe

Homenaje a ti, cuyos ojos brillan con fulgor,

སྤྱན་གཉིས་པོ་ལ་འོད་རབ་གསལ་མ། །

chen ñipo la ö rabsal ma

resplandecientes con la plenitud del sol y la luna.

ཧ་ར་གཉིས་བརྗོད་ཏུཏྟཱ་ར་ཡིས། །

hara ñi jö tuttara yi

Con hara y tuttāre pronunciados dos veces

ཤིན་ཏུ་དྲག་པོའི་རིམས་ནད་སེལ་མ། །

shintu drakpö rimne selma

pacificas las enfermedades más intratables. (20)

 

ཕྱག་འཚལ་དེ་ཉིད་གསུམ་རྣམས་བཀོད་པས། །

chaktsal deñi sum nam köpe

Homenaje a ti, que tienes el poder de liberar,

ཞི་བའི་མཐུ་དང་ཡང་དག་ལྡན་མ། །

zhiwe tu dang yangdak den ma

expones las realidades como un conjunto de tres.

གདོན་དང་རོ་ལངས་གནོད་སྦྱིན་ཚོགས་རྣམས། །

dön dang rolang nöjin tsok nam

Ture suprema, tú destruyes por completo

འཇོམས་པ་ཏུ་རེ་རབ་མཆོག་ཉིད་མ། །

jompa ture rab chok ñi ma

las hordas de grahas⁸, vetālas⁹ y yakṣas¹⁰. (21)

 

རྩ་བའི་སྔགས་ཀྱི་བསྟོད་པ་འདི་དང་། །

tsawe ngak kyi töpa di dang

Esta alabanza con los veintiún versos de homenaje

ཕྱག་འཚལ་བ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག །

chaktsalwa ni ñishu tsa chik

es en sí misma el mantra raíz.

 

Los excelentes beneficios de la alabanza

ལྷ་མོ་ལ་གུས་ཡང་དག་ལྡན་པའི། །

lhamo la gü yangdak denpe

Los sabios que recitan estas palabras con sinceridad,

བློ་ལྡན་གང་གིས་རབ་དང་བརྗོད་དེ། །

loden gang gi rab dang jö de

llenos de devoción genuina por esta diosa, (22)

 

སྲོད་དང་ཐོ་རངས་ལངས་པར་བྱས་ནས། །

sö dang torang langpar che ne

que al anochecer y también al levantarse al amanecer,

དྲན་པས་མི་འཇིགས་ཐམས་ཅད་རབ་སྟེར། །

drenpe mi jik tamche rab ter

la conmemoran, se les concederá valentía;

སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བྱེད། །

dikpa tamche rabtu zhije

eliminarán por completo todas las faltas cometidas,

ངན་འགྲོ་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པ་ཉིད་དོ། །

ngendro tamche jompa ñi do

y superarán todos los funestos destinos. (23)

 

རྒྱལ་བ་བྱེ་བ་ཕྲག་བདུན་རྣམས་ཀྱིས། །

gyalwa chewa trak dün nam kyi

Setenta millones de budas victoriosos

མྱུར་དུ་དབང་ནི་བསྐུར་བར་འགྱུར་ལ། །

ñurdu wang ni kurwar gyur la

les darán iniciaciones rápidamente,

འདི་ལས་ཆེ་བ་ཉིད་ནི་ཐོབ་ཅིང༌། །

di le chewa ñi ni tob ching

y alcanzarán la grandeza en este mundo

སངས་རྒྱས་གོ་འཕང་མཐར་ཐུག་དེར་འགྲོ། །

sangye gopang tartuk der dro

y el estado definitivo de la budeidad. (24)

 

དེ་ཡི་དུག་ནི་དྲག་པོ་ཆེན་པོ། །

de yi duk ni drakpo chenpo

Incluso los venenos más poderosos y tóxicos,

བརྟན་གནས་པའམ་གཞན་ཡང་འགྲོ་བ། །

ten nepa am zhenyang drowa

procedentes de plantas o seres vivos,

ཟོས་པ་དང་ནི་འཐུངས་པ་ཉིད་ཀྱང༌། །

zöpa dang ni tungpa ñi kyang

ya sean ingeridos o bebidos,

དྲན་པས་རབ་ཏུ་སེལ་བ་ཉིད་ཐོབ། །

drenpe rabtu selwa ñi tob

serán purgados por completo al recordar esta alabanza. (25)

 

གདོན་དང་རིམས་དང་དུག་གིས་གཟིར་བའི། །

dön dang rim dang duk gi zirwe

Recitar esto dos, tres o siete veces¹¹

སྡུག་བསྔལ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པར་སྤངས་ཏེ། །

dukngal tsok ni nampar pang te

elimina un sinfín de sufrimientos

སེམས་ཅན་གཞན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ངོ༌། །

semchen zhenpa nam la yang ngo

causados por espíritus, pestilencia y veneno.

གཉིས་གསུམ་བདུན་དུ་མངོན་པར་བརྗོད་ན། །

ñi sum dün du ngönpar jö na

Y esto se aplica incluso a otros seres también. (26)

 

བུ་འདོད་པས་ནི་བུ་ཐོབ་འགྱུར་ཞིང༌། །

bu döpe ni bu tob gyur zhing

Aquellos que desean progenie la tendrán;

ནོར་འདོད་པས་ནི་ནོར་རྣམས་ཉིད་ཐོབ། །

nor döpe ni nor nam ñi tob

aquellos que desean riquezas las adquirirán;

འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། །

döpa tamche tobpar gyur la

todos y cada uno de sus deseos se cumplirán,

བགེགས་རྣམས་མེད་ཅིང་སོ་སོར་འཇོམས་འགྱུར། །

gek namme ching sosor jom gyur

y los obstáculos, completamente superados, ya no existirán. (27)

 

བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་སྒྲོལ་མ་ལ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟོད་པ་གསུངས་པ་རྫོགས་སོ། །

Esto completa la alabanza a Bhagavatī Tārā tal como la pronunció el Buda completamente perfecto.¹²

 

| Traducida al español por Sara Rojo con el generoso apoyo de la Fundación Tertön Sogyal de España, revisada por Toni Whitaker y Paula Jardón, 2023.

 

Version: 1.1-20230203

1. ↑ En algunas tradiciones, este verso de cuatro líneas se añade después del homenaje del traductor y antes del comienzo propiamente dicho de la alabanza. El verso conjura a Tārā recurriendo a los tres epítetos que también forman el núcleo de su mantra raíz (oṃ tāre tuttāre ture svāhā): Tārā (Libertadora), Tuttārā (Salvadora) y Turā (Veloz). El verso es una explicación del mantra raíz de Tārā (oṁ tāre tuttāre ture svāhā) y puede representar una sinopsis del elogio que sigue. Algunos maestros explican que este verso está dedicado a Tārā Verde, que se considera la forma principal de Tārā y, sin embargo, no se incluye en la alabanza. El origen del verso sigue sin estar claro. Puede remontarse a una traducción de Pang Lotsawa Lodrö Tenpa (dpang lo tsā ba blo gros brtan pa, 1276-1342).
2. ↑ Maruts son los dioses védicos del viento.
3. ↑ La palabra yantra ('khrul 'khor) designa un instrumento u otro tipo de dispositivo mecánico (especialmente uno utilizado en la guerra), o un diagrama mágico. Deriva de la raíz sánscrita √yam, "controlar". (Para más información en inglés sobre los yantras, véase Gudrun Bühnemann, "Maṇḍalas and Yantras", in Knut A. Jacobsen (eds.), Brill's Encyclopaedia of Hinduism, vol. ii, (Leiden: Brill, 2010): 566-572.)
4. ↑ Las dos últimas líneas de este verso podrían entenderse como: a) Tārā agracia todos los puntos y rumbos de la brújula, y b) Tārā lleva la(s) marca(s) de (una) rueda(s) de mil radios en su(s) mano(s) y pie(s), la primera de las 32 marcas mayores de un buda.
5. ↑ En algunas ediciones se lee zla ba'i rtse mo, lit. "punta de la luna", en lugar de zla ba'i dum bu, "una brizna de luna", entendemos que se refiere al estado de la luna creciente.
6. ↑ En las distintas ediciones tibetanas se lee sgrol ma o sgron ma. Basándose en esta variante, los autores tibetanos interpretan diversamente esta línea como "te manifiestas a partir de" (sgrol ma) o "brillas con" (sgron ma) la sílaba sapiencial hūṃ.
7. ↑ Kiṃnaras (mi'am ci) son una clase de seres semidivinos conocidos por sus habilidades musicales, representados como mitad caballo y mitad humano, o mitad pájaro y mitad humano.
8. ↑ Los grahas (gdon) son un tipo de espíritus malignos conocidos por ejercer una influencia dañina sobre el cuerpo y la mente humanos. Los grahas están estrechamente asociados con los planetas y otros cuerpos astronómicos.
9. ↑ Vetālas (ro langs) son espíritus dañinos que rondan los cementerios y pueden tomar posesión de los cadáveres y reanimarlos.
10. ↑ Yakṣas (gnod sbyin) son una clase de seres semidivinos que rondan o protegen lugares naturales y ciudades. Pueden ser malévolos o benévolos, y son conocidos por otorgar riquezas y beneficios mundanos.
11. ↑ Esta instrucción dio lugar a la tradición de recitar la alabanza primero dos veces, luego tres y finalmente siete. La encontramos, por ejemplo, en el Zabtik Drolchok (zab tig sgrol chog).
12. ↑ Nótese que este colofón varía en las distintas versiones tibetanas. Aquí seguimos la edición Degé Kangyur de la alabanza (T 438).