La bienheureuse voie menant à l’océan de la bodhicitta

༄༅།  །བློ་སྦྱོང་སྨོན་ལམ་དོན་བསྡུས་བྱང་སེམས་རྒྱ་མཚོའི་བདེ་ལམ་བཞུགས།

La bienheureuse voie menant à l’océan de la bodhicitta

Une brève prière d’aspiration pour entraîner l’esprit

par Dilgo Khyentsé Rinpoché

 

འཕགས་མཆོག་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་དང་། །

pakchok chenrézik wang dang

Par la vérité du parfait esprit d’éveil

སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས། །

sangyé changchoub sempa nam

Généré par le noble et suprême seigneur Avalokiteśvara

ཐུགས་སྐྱེད་མཐར་ཕྱིན་བདེན་པ་ཡིས། །

touk kyé tarchin denpa yi

De même que par tous les bouddhas et bodhisattvas,

བདག་གཞན་མཁའ་མཉམ་འགྲོ་ཀུན་ལ། །

dakzhen k’anyam dro kün la

Puisse l’insurpassable esprit de la bodhicitta

བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་སྐྱེ་བར་ཤོག །

changchoub sem chok kyéwar shok

Naître en moi et en tous les êtres, illimités comme l’espace.

 

སེམས་ཅན་དུག་ལྔ་ལ་ཞུགས་དང་། །

semchen douk nga la zhouk dang

Puissent les causes et effets de la souffrance des êtres –

རིགས་དྲུག་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ཡི། །

rik drouk doukngal nyongwa yi

Le fait de tremper dans les cinq poisons

སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་འབྲས་བདག་ལ་སྨིན། །

doukngal gyoundré dak la min

Et les expériences douloureuses des six classes –

བདག་གི་ཕྱིན་དྲུག་སེམས་དང་ནི། །

dak gi chin drouk sem dang ni

Tous mûrir en moi ! Aux êtres aussi nombreux que l’espace est vaste,

དུག་ལྔ་མེད་པའི་དགེ་རྩ་རྣམས། །

douk nga mépé gétsa nam

J’offre les six perfections de mon propre esprit

ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགྲོ་ལ་སྦྱིན། །

namk’a nyampé dro la jin

Et des sources de vertu exemptes des cinq poisons.

 

རིགས་དྲུག་འཁོར་བའི་གནས་སྟོང་ནས། །

rik drouk k’orwé né tong né

Que tous les domaines des six classes du saṃsāra soient vidés

རིགས་མཆོག་དྲུག་གི་སྤྱན་རས་གཟིགས། །

rik chok drouk gi chenrézik

Et que tous les êtres atteignent le niveau d’Avalokiteśvara

ཡེ་ཤེས་དྲུག་ལྡན་ཐོབ་པར་ཤོག །

yéshé droukden tobpar shok

Dans ses six familles sublimes, avec six types de sagesse.

 

ནད་མུག་མཚོན་བསྐལ་ལོག་པར་བལྟས། །

né mouk tsön kal lokpar té

Puissent la maladie, la famine, la belligérance, les vues erronées,

ཉམས་ཆག་ཉེས་ལྟུང་སྡིག་པའི་ཚོགས། །

nyamchak nyétoung dikpé tsok

Les manquements, chutes et transgressions, les actes négatifs,

གཅེས་འཛིན་བར་ཆད་གདོན་བགེགས་ཀུན། །

chédzin barché dön gek kün

L’égoïsme, les obstacles, les interférences et les influences nuisibles

བདག་ཉིད་གཅིག་པུའི་སྟེང་དུ་སྨིན། །

daknyi chikpü tengdou min

Mûrir entièrement en moi, et en moi seul !

ཚེ་དཔལ་ལོང་སྤྱོད་བདེ་སྐྱིད་མཐུ། །

tsé pal long chö dékyi tou

À tous les êtres, en nombre illimité comme l’espace,

ཉམས་རྟོགས་མཁྱེན་བརྩེའི་ཡེ་ཤེས་ཀུན། །

nyamtok k’yentsé yéshé kün

Je dédie longévité, gloire, richesse, bonheur, pouvoir,

ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགྲོ་ལ་བསྔོ། །

namk’a nyampé dro la ngo

De même que l’expérience, la réalisation, la sagesse omnisciente et aimante.

ཀུན་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་མཆོག་གིས། །

kün kyang changchoub chö chok gi

Puissent-ils tous, grâce à de suprêmes actions éveillées,

རབ་མཛེས་འཕགས་པའི་གནས་ཐོབ་ཤོག །

rab dzé pakpé né tob shok

Parvenir à la plus splendide noblesse !

 

མདོར་ན་གཅེས་འཛིན་རང་འདོད་ལས། །

dorna chédzin rang dö lé

En bref, puissent toutes les causes et tous les effets

བྱུང་བའི་རྒྱུ་འབྲས་བདག་ལ་སྨིན། །

joungwé gyoundré dak la min

De l’égoïsme et de l’attachement au soi mûrir en moi,

འགྲོ་ཀུན་ཕན་བདེའི་དཔལ་གྱིས་འབྱོར། །

dro kün pendé pal gyi jor

Et puissent tous les êtres obtenir une mine de bonheur et de bienfaits

སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་དོན་རྟོགས་ཤོག །

tongnyi nyingjé dön tok shok

Et réaliser le sens de la vacuité et de la compassion !

 

བདག་ལ་མཐོང་ཐོས་དྲན་རེག་གིས། །

dak la tong tö dren rek gi

Que tous les êtres – en particulier ceux qui me portent atteinte ou qui ont noué un lien négatif

ངན་འབྲེལ་གནོད་བྱེད་གཙོ་བྱས་འགྲོ། །

ngen drel nöjé tso jé dro

En me voyant, en m’entendant, en me rencontrant ou en pensant à moi –,

སྒྲིབ་སྦྱང་བྱང་ཆུབ་ལམ་ཞུགས་ནས། །

drib jang changchoub lam zhuk né

Purifient leurs obscurcissements, s’engagent sur la voie de l’éveil

ཐོག་མ་ཉིད་དུ་འཚང་རྒྱ་ཤོག །

tokma nyi dou tsang gya shok

Et deviennent d’emblée des bouddhas !

 

ཤིན་དུ་མི་བཟད་ལས་ངན་གྱི། །

shin dou mi zé lé ngen gyi

Puissé-je prendre la place de ceux qui font l’expérience des causes et effets

རྣམ་སྨིན་རྒྱུ་འབྲས་སྤྱོད་པའི་ཚབ། །

nammin gyoundré chöpé tsab

D’actions terribles, extrêmement négatives ;

བདག་ཉིད་གྱུར་ནས་དེ་དག་ཀུན། །

daknyi gyour né dédak kün

Puissent-ils tous éliminer leurs obscurcissements

སྒྲིབ་བྱང་བདེ་ཆེན་ཞིང་སྐྱེ་ཤོག །

drib jang déchen zhing kyé shok

Et naître dans des champs de grande félicité !

 

གནོད་བྱེད་གཙོར་གྱུར་འགྲོ་ཀུན་དོན། །

nöjé tsor gyour dro kün dön

Puissé-je demeurer uniquement dans les domaines inférieurs

བདག་ཉིད་ངན་སོང་ཁོ་ནར་གནས། །

daknyi ngensong k’onar né

Pour aider tous les êtres, et spécialement ceux qui me nuisent.

མ་རྒན་འགྲོ་ཀུན་འཁོར་མཚོ་ལས། །

magen dro kün k’or tso lé

Que tous les êtres, mes propres mères,

གྲོལ་ནས་རྣམ་གྲོལ་སར་སྦྱོར་ཤོག །

drol né namdrol sar jor shok

S’extirpent de l’océan du saṃsāra et atteignent la rive de la libération.

 

བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་གཅིག་པུ། །

changchoub sem kyi zhi chikpou

Oh ! Forces nuisibles et ennemis bienveillants :

དགྲ་གདོན་བཀའ་དྲིན་ཅན་ཁྱོད་ཀྱི། །

dra dön kadrinchen k’yö kyi

Vous êtes le grand terreau de l’esprit d’éveil.

ཕྱིར་དུ་བདག་གི་ལུས་དང་སྲོག །

chirdou dak gi lü dang sok

Je vous offre allègrement mon corps et ma vie.

དགའ་བཞིན་གཏང་ནས་ཕན་སྒྲུབ་ཤོག །

ga zhin tang né pen droub shok

Puissiez-vous en profiter !

 

བདག་ཉིད་མངོན་སངས་རྒྱས་པའི་ཚེ། །

daknyi ngön sangyé pé tsé

Quand j’atteindrai le plein éveil,

འཁོར་གྱི་ཐོག་མར་ཁྱོད་སྐྱེ་ནས། །

k’or gyi tokmar k’yö kyé né

Puissiez-vous être les premiers présents dans mon entourage,

ལྔ་སྡེ་བཟང་པོ་འདུས་པ་བཞིན། །

nga dé zangpo düpa zhin

Et à l’instar des cinq premiers disciples,

མོད་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཐོབ་ཤོག །

möla tamché k’yen tob shok

Atteindre l’omniscience sur-le-champ !

 

འདི་ནས་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་བར། །

di né changchoub matob bar

À partir de maintenant et jusqu’à l’éveil,

གནོད་བྱེད་ཁྱེད་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་། །

nöjé k’yé dang mindral zhing

Puissé-je ne jamais m’éloigner de vous, qui me nuisez ;

འཁྲུག་པ་མེད་པའི་ལྟ་སྤྱོད་ཀྱིས། །

troukpa mépé tachö kyi

Avec une vue imperturbable et une conduite paisible,

བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་མཉམ་འཇུག་ཤོག །

changchoub lam la nyam jouk shok

Puissions-nous cheminer ensemble sur la voie de l’éveil.

 

མཐོང་ཐོས་དྲན་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། །

tong tö drenpa tachi mö

Tous ceux qui m’aperçoivent, m’entendent ou pensent à moi,

བདག་གི་མིང་ཙམ་ཐོས་པ་དང་། །

dak gi ming tsam töpa dang

De même que ceux qui entendent seulement mon nom

རྫི་ཕྱོགས་རླུང་གིས་རེག་པ་ཡང་། །

dzi chok loung gi rekpa yang

Ou qui sont simplement touchés par la même brise que moi :

སྒྲིབ་ཟད་ཞི་བའི་ལམ་འཇུག་ཤོག །

drib zé zhiwé lam jouk shok

Puissent-ils tous écarter leurs voiles et s’engager sur la voie de la paix !

 

ཕ་མར་གྱུར་པའི་མཁའ་ཁྱབ་འགྲོ། །

pamar gyourpé k’ak’yab dro

Tous les êtres occupant l’infinité de l’espace sont mes propres parents.

སྡང་བའི་ཡུལ་དུ་ཇི་ལྟར་འོས། །

dangwé youl dou jitar ö

Comment éprouver la moindre hostilité à leur égard ?

དྲིན་བཟོའི་བསམ་སྦྱོར་འཇམ་པོ་ཡིས། །

drin zö samjor jampo yi

Avec le souhait de leur rendre leur bonté, et agissant de façon bienveillante,

ཕྱམ་གཅིག་སངས་རྒྱས་སར་སྦྱོར་ཤོག །

chamchik sangyé sar jor shok

Puissé-je tous les mener instantanément à l’éveil !

 

བདག་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་བརྒྱུད་དུ། །

dak la ten né ngö gyü dou

Qu’aucun être ne subisse de mal par ma faute,

སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་གནོད་མ་གྱུར། །

semchen kün la nö magyour

Directement ou indirectement.

ཕན་དང་བདེ་བ་འབའ་ཞིག་གིས། །

pen dang déwa bazhik gi

Puissé-je au contraire leur apporter uniquement bonheur et bien-être,

བདེ་ཆེན་ས་ལ་འགོད་ནུས་ཤོག །

déchen sa la gö nü shok

Et les mener tous à l’état de parfaite félicité !

 

སྐད་ཅིག་རེར་ཡང་དཔག་མེད་འགྲོ། །

kéchik rer yang pakmé dro

Qu’à chaque instant, habiles dans les méthodes libératrices

སྒྲོལ་བའི་ཐབས་མཁས་སྙིང་རྗེའི་མཐུ། །

drolwé tabk’é nyingjé tou

Et mus par la force de la compassion, les innombrables êtres

སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་འཇམ་པའི་དབྱངས། །

chenrézik dang jampé yang

Deviennent comme Avalokiteśvara, Mañjuśrī

གསང་བའི་བདག་པོ་ལྟ་བུར་ཤོག །

sangwé dakpo tabour shok

Et Vajrapāṇi, le Seigneur des Secrets.

 

ཁྱད་པར་གདུལ་དཀའ་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །

k’yépar doul ka doukngal chen

Que ceux qui souffrent et sont difficiles à maîtriser

ལྷག་པར་བརྩེ་བས་རྗེས་འཛིན་ལ། །

l’akpar tséwé jédzin la

Soient bien guidés et fassent l’objet d’une tendresse particulière.

ཐུབ་པ་མཆོག་དང་པད་འབྱུང་གི །

toubpa chok dang péjoung gi

Que s’actualisent les aspirations et prières compatissantes

ཐུགས་སྐྱེད་སྨོན་ལམ་བཞིན་གྱུར་ཅིག །

touk kyé mönlam zhin gyour chik

Du Sage Suprême et du Né-du-Lotus !

 

བདག་གཞན་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དབྱིངས། །

dakzhen nyamnyi yéshé ying

Dans la dimension de la sagesse de l’égalité entre soi et autrui,

སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་རྩལ་ཤར་བས། །

tongnyi nyingjé tsal sharwé

Et grâce à la manifestation du pouvoir de la vacuité et de la compassion,

གཞན་ཕན་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབ་བྱའི་ཕྱིར། །

zhenpen bazhik droubjé chir

Puisse cette prière d’aspiration désintéressée

སྨོན་ལམ་བཏབ་བཞིན་མྱུར་འགྲུབ་ཤོག །

mönlam tab zhin nyour droub shok

Être vite exaucée pour le bien des autres !

 

ཅེས་རྩོད་དུས་ཀྱི་འགལ་རྐྱེན་བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་གྲོགས་སུ་མཐོང་བའི་སྨོན་ལམ་འདི་ཡང་འཇམ་མགོན་བླ་མའི་གསུང་གི་བཅུད་བསྡུས་ནས། །རྨད་བྱུང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་མངའ་བདག་སྙིགས་མ་པ་རྣམས་ཀྱི་གཙུག་གི་ནོར་བུ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེ་ཆེན་པའི་བཀའ་དྲིན་ལས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་ལ་མོས་པས་ལྷུར་ལེན་པའི་ཀུ་སཱ་ལི་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་བློ་གྲོས་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་དཔལ་གྱིས་བྲིས་ཤིང་ཁ་ཏོན་དུ་བགྱིས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །།

Cette prière d’aspiration pour voir l’adversité comme un soutien sur la voie de l’éveil reprend les mots du Jamgön Lama¹. Elle fut composée par le mendiant Lodrö Drimé Ziji Rabtou Gawé Pal, un fils des vainqueurs qui suit ardemment et dévotement la voie du Mahāyāna grâce à la bonté du parfait bouddha de Shéchen [Shéchen Gyaltsab], qui était lui-même un maître de la merveilleuse bodhicitta et une précieuse couronne pour les êtres en cet âge décadent.

 

| Traduit en français par Vincent Thibault (2023) sur la base de la traduction anglaise d’Adam Pearcey (2015), qui remerciait Po-yu Sung d’avoir fourni le texte tibétain accompagné d’une traduction provisoire.

 

Source : bkra shis dpal 'byor. « blo sbyong smon lam don bsdus byang sems rgya mtshoʼi bde lam » dans gsung ʼbum rab gsal zla ba. Delhi : Shechen Publications, 1994. Vol. 23 : 243–246.

 

Version : 1.0-20231105

1. ↑ (Référence au Portail menant à l’océan de l’esprit d’éveil (byang sems rgya mtsho'i 'jug ngogs) de Jamgön Kongtrul Lodrö Thayé.