Versets récités à l’entrée de la cité de Vaiśālī

༄༅། །ཡངས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཇུག་པའི་བདེ་ལེགས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ།

Versets pour le bonheur et le bien-être prononcés à l’entrée de la cité de Vaiśālī

extraits des Paroles du Bouddha

 

དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

Hommage aux Trois Joyaux¹ !

 

གང་ལ་སེར་སྣ་རྣམས་ཆགས་པ།  །

gangla serna nam chakpa

Celui qui a surmonté l’avarice et l’attachement,

རྣམ་བཅོམ་དྲི་མ་མེད་མཛད་ཅིང་།  །

nam chom drima mé dzé ching

Qui a éliminé toutes les formes d’imperfection,

ཐུགས་ཞི་གནོད་པ་མི་མངའ་དེས།  །

touk zhi nöpa mi nga dé

Et dont l’esprit est paisible, dénué de la moindre malveillance –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

འདྲེན་པ་གང་ཞིག་འགྲོ་བ་རྣམས།  །

drenpa gangzhik drowa nam

Le guide qui mène tous les êtres

ཐར་པའི་ལམ་དུ་འཇུག་མཛད་ཅིང་།  །

tarpé lam dou jouk dzé ching

Sur le chemin de la libération

ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོན་པ་དེ།  །

chö nam tamché tönpa dé

Et qui enseigne tous les aspects du Dharma –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

སྟོན་པ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན།  །

tönpa drowa nam kyi ten

L’enseignant qui soutient les êtres

སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར།  །

semchen kün gyi dön gyi chir

Et qui a maîtrisé l’état de félicité

གང་གིས་བདེ་བ་མངའ་མཛོད་དེས།  །

gang gi déwa nga dzö dé

Pour le bien de toutes les créatures –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

སྐྱོབ་པ་གང་ཞིག་བྱམས་པ་ཡི།  །

kyobpa gangzhik jampa yi

Le protecteur dont l’esprit bienveillant

ཐུགས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་འདི་དག་ཀུན།  །

touk kyi drowa didak kün

Considère toujours tous les êtres avec amour

བུ་གཅིག་བཞིན་དུ་རྟག་བསྐྱངས་དེས།  །

bou chik zhindou tak kyang dé

Comme si chacun était son unique enfant –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

གང་ཞིག་འཁོར་བར་འགྲོ་བ་ཡི།  །

gangzhik khorwar drowa yi

Celui à qui peuvent s’en remettre

སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་རྟེན་གྱུར་ཅིག  །

semchen kün gyi ten gyour chik

Tous les êtres errant dans l’existence cyclique

གླིང་དང་དཔུང་གཉེན་གྱུར་པ་དེས།  །

ling dang poungnyen gyourpa dé

Et qui est pour eux un ami, un sanctuaire –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

གང་ཞིག་ཆོས་ཀུན་མངོན་སུམ་གྱུར།  །

gangzhik chö kün ngönsoum gyour

Celui qui perçoit clairement tous les phénomènes,

གཙང་ཞིང་བསླུ་བ་མི་མངའ་ལ།  །

tsang zhing louwa mi nga la

Qui est pur, qui n’induit jamais en erreur²,

གསུང་གཙང་གཙང་མར་མཛད་པ་དེས།  །

soung tsang tsangmar dzépa dé

Et dont les paroles et les actes sont immaculés –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

དཔའ་བོ་ཆེན་པོ་གང་སྐྱེས་པས།  །

pawo chenpo gang kyépé

Ce grand héros qui, en prenant naissance,

ཕུན་སུམ་ཚོགས་དོན་འབྱོར་གྱུར་ཅིང་།  །

pün soum tsok dön jor gyour ching

A parfaitement accompli une fonction prodigieuse

དོན་གྲུབ་ཚོགས་ཀྱང་གྲུབ་པ་དེས།  །

döndroub tsok kyang droubpa dé

Et atteint une multitude de buts –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

གང་ཞིག་སྐྱེས་པས་ས་རྣམས་ནི།  །

gangzhik kyépé sa nam ni

Celui dont la naissance a fait trembler la terre,

ནགས་ཚལ་བཅས་བ་རབ་གཡོས་ཤིང་།  །

naktsal chéwa rab yö shing

Secoué toutes les forêts

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རབ་དགའ་དེས།  །

semchen tamché rabga dé

Et égayé le cœur de tous les êtres –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་གཤེགས་པ་ན།  །

changchoub nyingpor shekpa na

Celui qui, sur le siège de l’éveil³,

ས་དག་རྣམ་དྲུག་གཡོས་གྱུར་ཅིང་།  །

sa dak nam drouk yö gyour ching

A causé six tremblements de terre

བདུད་ཡིད་མི་བདེར་གྱུར་པ་དེས།  །

dü yi mi der gyourpa dé

Et désespéré Māra –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་པ་ན།  །

chö kyi k’orlo korpa na

Celui qui a mis en mouvement la roue du Dharma,

འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་གསུངས་པ།  །

pakpé denpa nam soungpa

Expliqué les vérités des Nobles

ཐུབ་པའི་སྙན་པ་གང་བྱུང་དེས།  །

toubpé nyenpa gang joung dé

Et acquis la réputation d’un Puissant Sage,

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

ཡིད་འཕྲོག་གང་གིས་མུ་སྟེགས་བྱེད།  །

yitrok gang gi moutek jé

Celui qui captive, qui a conquis

ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱིས་ཕམ་མཛད་ཅིང་།  །

tamché chö kyi pam dzé ching

Tous les tīrthikas en enseignant le Dharma,

ཚོགས་ཀུན་དབང་དུ་མཛད་པ་དེས།  །

tsok kün wang dou dzépa dé

Et pris en charge toutes les communautés –

ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད་པར་འགྱུར།  །

k’yé la délek dzépar gyour

Il vous apportera le bonheur et le bien-être.

 

སངས་རྒྱས་ཁྱེད་ལ་བདེ་ལེགས་མཛད།  །

sangyé k’yé la délek dzé

Puisse le Bouddha vous apporter le bonheur et le bien-être ;

བརྒྱ་བྱིན་ཚངས་པའི་ལྷ་རྣམས་དང་།  །

gyajin tsangpé lha nam dang

Puissent Śakra et les dieux de Brahma faire de même⁴ ;

འབྱུང་པོ་ཀུན་གྱི་བདེ་ལེགས་ནི།  །

joungpo kün gyi délek ni

Et puissent les esprits djoungpo aussi

ཁྱེད་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱིན་གྱུར་ཅིག  །

k’yé la taktou jin gyour chik

Vous offrir à jamais le bonheur et le bien-être.

 

སངས་རྒྱས་བསོད་ནམས་མཐུ་དག་དང་།  །

sangyé sönam tou dak dang

Grâce au mérite et au pouvoir du Bouddha

ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བསམ་པ་ཡིས།  །

lha nam kyi ni sampa yi

Et aux intentions des dévas,

ཁྱེད་ཀྱི་དོན་འདོད་གང་ཡིན་པ།  །

k’yé kyi dön dö gang yinpa

Puissent tous vos souhaits

དོན་དེ་དེ་རིང་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག  །

dön dé déring droub gyour chik

Être exaucés, aujourd’hui même.

 

རྐང་གཉིས་ཁྱེད་ཅག་བདེ་ལེགས་ཤོག  །

kang nyi k’yéchak délek shok

Créatures à deux pattes, soyez comblées.

རྐང་བཞི་ཁྱེད་ཅག་བདེ་ལེགས་ཤོག  །

kang zhi k’yéchak délek shok

Créatures à quatre pattes, soyez comblées.

ཁྱེད་ཅག་ལམ་འགྲོ་བདེ་ལེགས་ཤོག  །

k’yéchak lam dro délek shok

Quand vous voyagez, soyez comblés ;

ཕྱིར་འོང་རྣམས་ཀྱང་བདེ་ལེགས་ཤོག  །

chir ong nam kyang délek shok

Quand vous rentrez, soyez comblés.

 

ཉིན་མོ་བདེ་ལེགས་མཚན་བདེ་ལེགས།  །

nyinmo délek tsen délek

Soyez comblés le jour et la nuit également,

ཉི་མའི་གུང་ལའང་བདེ་ལེགས་ཤིང་།  །

nyimé goung la ang délek shing

Comblés à midi, heureux en tout temps.

ཁྱེད་ཅག་ཀུན་ཏུ་བདེ་ལེགས་ཤོག  །

k’yéchak küntou délek shok

Puissiez-vous toujours être en paix, à l’aise,

ཁྱེད་ཅག་སྡིག་པར་མ་གྱུར་ཅིག  །

k’yéchak dikpar magyour chik

Et ne jamais succomber aux actions mauvaises.

 

སངས་རྒྱས་ལྷ་རྣམས་སྟོང་དག་གིས།  །

sangyé lha nam tong dak gi

Le Bouddha arrive maintenant,

ཡོངས་སུ་བསྐོར་ཏེ་གཤེགས་མཛད་ཀྱིས།  །

yongsou kor té shek dzé kyi

Entouré de milliers de dieux –

སྡང་སེམས་ལྡན་པ་རྣམས་དབྱེར་ཅིག  །

dang sem denpa nam yer chik

Que ceux qui sont malintentionnés s’en aillent !

སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་འཁོད།  །

nyingjé daknyi chen nam k’ö

Et que les compatissants restent.

 

སངས་རྒྱས་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་།  །

sangyé rang sangyé nam dang

Par le pouvoir des paroles de vérité des bouddhas,

དགྲ་བཅོམ་སློབ་པའི་བདེན་ཚིག་གིས།  །

drachom lobpé dentsik gi

Pratyekabuddhas, arhats et disciples,

འཇིག་རྟེན་མི་ཕན་བྱེད་པ་རྣམས།  །

jikten mi pen jépa nam

Que tous ceux qui voudraient nuire au monde

གྲོང་ཁྱེར་འདིར་ནི་སྟོང་གྱུར་ཅིག  །

drongk’yer dir ni tong gyour chik

S’en aillent et soient bannis de cette cité.

 

སེམས་ཅན་ཀུན་དང་སྲོག་ཆགས་ཀུན།  །

semchen kün dang sokchak kün

Tous les êtres, toutes les créatures vivantes,

འབྱུང་པོ་ཀུན་དང་ཁྱེད་ཅག་ཀུན།  །

joungpo kün dang k’yéchak kün

Tous les esprits – vous tous, sans exception :

བདེ་བ་འབའ་ཞིག་ལྡན་གྱུར་ཅིག  །

déwa bazhik den gyour chik

Puissiez-vous ne connaître que le bonheur.

ཐམས་ཅད་ནད་རྣམས་མེད་པར་ཤོག  །

tamché né nam mépar shok

Puissiez-vous tous être épargnés par la maladie.

ཀུན་གྱིས་བཟང་རྣམས་མཐོང་གྱུར་ཅིག  །

kün gyi zang nam tong gyour chik

Puissiez-vous tous jouir de ce qui est positif

གང་ཡང་སྡིག་པར་མ་གྱུར་ཅིག  །

gang yang dikpar magyour chik

Et ne jamais être la proie du mal.

 

འབྱུང་པོ་གང་དག་འདིར་ནི་ལྷགས་གྱུར་ཅིང་།  །

joungpo gangdak dir ni lhak gyour ching

Puissent tous les esprits rassemblés ici,

ས་དང་བར་སྣང་དག་ན་གནས་པ་རྣམས།  །

sa dang barnang dak na népa nam

Qu’ils se trouvent sur la terre ou dans le ciel,

སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་བྱམས་བྱེད་ཤོག  །

kyégou nam la taktou jam jé shok

Faire toujours preuve d’amour et de bonté à l’égard de tous les êtres

ཉིན་དང་མཚན་དུ་ཆོས་ཀྱང་སྤྱོད་གྱུར་ཅིག  །

nyin dang tsen dou chö kyang chö gyour chik

Et pratiquer le Dharma jour et nuit⁵ !

 

འཕགས་པ་ཡངས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ལས་སོ།།   །།

Extraits du Noble sūtra de l’Entrée dans la cité de Vaiśālī.

 

| Traduit en français par Vincent Thibault (2023) sur la base de la traduction anglaise d’Adam Pearcey (2022), qui remerciait la Khyentse Foundation et le Tertön Sogyal Trust. Les versions de Tenzin Bhuchung Shastri (FPMT, 2008) et surtout de la Bhaiṣajyavastu Translation Team (84000.co, 2022) ont également été consultées.

 

Source : 'Jam dbyangs chos kyi blo gros. "yangs pa'i grong khyer du 'jug pa'i bde legs kyi tshigs su bcad pa" in 'Jam dbyangs chos kyi blo gros kyi gsung 'bum. 12 vols. Bir, H.P.: Khyentse Labrang, 2012. (BDRC W1KG12986). Vol. 6: 453–455.

 

Version: 1.0-20230317

1. ↑ Cette ligne figure dans les versions canoniques du texte, mais elle n’apparaît pas dans la version fournie dans les écrits de Jamyang Khyentsé Chökyi Lodrö.
2. ↑ On a lu bslu plutôt que bkru.
3. ↑ Traduction alternative : « En approchant (ou atteignant) le cœur de l’éveil ».
4. ↑ brgya byin tshangs pa’i lha rnams dang. Dans la version canonique, on lit : brgya byin lhar bcas bde legs dang.
5. ↑ La traduction de ce quatrain est inspirée de la traduction d’un quatrain analogue dans le texte du Riwo Sangchö (Traductions Rigpa). Voir https://www.lotsawahouse.org/fr/tibetan-masters/lhatsun-namkha-jigme/riwo-sangcho.